Saopštenje SKZ o „rodno osetljivom jeziku“

Srpska književna zadruga, kao jedna od najstarijih srpskih kulturnih ustanova, od osnivanja je posebnu pažnju posvećivala srpskom jeziku i ćiriličkom pismu. Budući da smo ponosni na tradiciju proučavanja srpskog jezika i negovanja kulture jezičkog izraza koju su u Srpskoj književnoj zadruzi stvarali velikani naše filologije poput Stojana Novakovića, Ljubomira Stojanovića, Aleksandra Belića i Pavla Ivića, ali da smo tom tradicijom i suštinski obavezani, obaveštavamo javnost da smo protiv svakog oblika ideološke manipulacije jezikom, pa i protiv ideje o „rodno osetljivom jeziku“.

Važeći Zakon o rodnoj ravnopravnosti uveo je u našu kulturu jezički inžinjering čiji je rezultat obilje leksičkih tvorevina koje narušavaju tvorbenu strukturu srpskog jezika, kao i obilje u prirodnoj komunikaciji neostvarivih sintaksičkih konstrukcija. S druge strane, iz srpskog jezika proteruju se kao nedovoljno „osetljive“ i lekseme, ali i pojmovi, kao što su čovečanstvo ili bratstvo. Ne poštujući temeljno vukovsko načelo naše normativistike da se jezički standard gradi i bogati isključivo na osnovu ostvarene jezičke prakse, Zakon je propisao novo načelo normiranja našeg jezika putem političkog dekreta. To je negativan presedan u istoriji srpske kulture.

U vreme kada je donošen Zakon o rodnoj ravnopravnosti, Srpska književna zadruga nije konsultovana, kao ni druge nadležne ustanove, pa je on usvojen bez saglasnosti najpozvanijih za sudbinu srpskog jezika. Stoga zahtevamo od Skupštine Republike Srbije da hitno ukine sve odredbe Zakona o rodnoj ravnopravnosti koje se odnose na „rodno osetljivi jezik“.

U Beogradu, 29. marta 2024.

Srpska književna zadruga