PORUKE MUDROG DUHOVNIKA: Knjiga „plamen božestveni u ništavom hramu“ mitropolita Amfilohija predstavljena u SKZ

„VEČERNJE NOVOSTI“, 7. april 2022.

D. Bogutović

POKAJANJE nije samo lični podvig. Ono jeste priziv na promenu i preobražaj svakog pojedinca, ali istovremeno i priziv na promenu i stalno preobražavanje celokupnog ljudskog života i ljudske zajednice uopšte. A to znači: pokajanje je u isto vreme i saborni podvig, tj. poziv na promenu uma i delanja upućen svakoj manjoj ili većoj ljudskoj zajednici.

Foto M. Zavišić

Ovako je pisao mitropolit Amfilohije (Risto) Radović (1938-2020), koji je iza sebe ostavio moćno delo od 36 tomova. Iz tog obilja Mikonja Knežević je odabrao tekstove za knjigu „Plamen božestveni u ništavom hramu“, koja je objavljena – u čuvenom „Plavom kolu“ – i u četvrtak predstavljena u SKZ. Upravnik Zadruge Duško Babić naglasio je da je ovo samo mali deo duga koji ova kuća oseća prema velikom duhovniku. U knjizi su tekstovi o suočavanju božanske i ljudske egzistencije, liturgiji i podvižništvu, filozofiji i teologiji, o nekim temama u delima Dostojevskog, Njegoša, Dositeja, o Svetom Savi i Svetom Petru Cetinjskom, o kosovskom zavetu i njegovim nosiocima, o vladici Nikolaju i ocu Justinu. Mikonja je podsetio da je Amfilohije bio izuzetan intelektualac koji je govorio šest jezika, služio se staroslovenskim i starogrčkim, sa koga je i prevodio. Njegova doktorska disertacija iz 1973, na grčkom jeziku, proglašena je jednom od deset najboljih teoloških knjiga objavljenih u Grčkoj u proteklih sto godina.

– Kada se daleke 1953. jedan „bistri dečak iz Donje Morače“ sa svojim ocem zaputio u Beograd, gde je trebalo da se da na bogoslovske škole, nijedan od njih verovatno nije mogao ni slutiti da su to bili prvi koraci možda najmarkantnije ličnosti Srpske pravoslavne crkve u jednom od potonjih smutnih doba njenog osmovekovnog postojanja – ističe Knežević, u predgovoru simbolično naslovljenom „Od kelije do agore“. – Životni put Rista Radovića od tog trenutka postao je markiran dvama vektorima: dostojanstvom, koje je svojim talentom, pregalaštvom i mladićkom energijom uživao na skoro svakoj tački zemaljskog šara, ali i potmulim progonstvom, koje je svojom „uznemirujućom drugačijošću“, uživao u zemlji u kojoj je rođen.

Izabrani tekstovi nastali su najvećim delom u ranom periodu Amfilohijevog stvaralaštva i predstavljaju refleks njegove izvorne brige za drugog čoveka i za polis kojem pripada.

– Protokom vremena, daroviti intelektualac i teolog sve više je ustupao mesto arhipastiru i duhovnom vodiču koji je ličnim primerom posvedočio sabornu istinu: naime, da „čoveku ostaje da bira između samožrtvene hristopodobne ljubavi kojoj se daruje i otkriva lice Drugoga kao večna radost i uteha, i između žrtvovanja sebe i drugoga pohoti i stvarima, što znači – idolima, kroz koje drugi postaje izvor mučenja i pakleno vreme večnog košmara“.

Na globalnom planu Amfilohije je kritikovao narastajući individualizam neoliberalnog hedonističkog pogleda na svet, pozivajući na „moralnu revoluciju“, a na lokalnom planu se zalagao za oživljavanje potencijala i osobenosti srpske religijske misli, dodao je priređivač.

AUTORITET I OBRAZOVANJE

SNAGOM autoriteta i širokim obrazovanjem mitropolit Amfilohije je imao snažan uticaj na crkvena, društvena i politička dešavanja u turbulentnom periodu s kraja proteklog i početka ovog stoleća. Formiran u najboljim tradicijama evropske kulture, bio je precizni dijagnostičar i bespoštedni kritičar zapadnog totalitarizma različitih provenijencija, svagda pozivajući na preobražaj modernog čoveka, zabeležio je Knežević.

LINK: https://www.novosti.rs/c/kultura/vesti/1104895/poruke-mudrog-duhovnika-knjiga-plamen-bozestveni-nistavom-hramu-mitropolita-amfilohija-predstavljena-skz